Giáo dục khoa học và công nghệ đang ngày trở nên quan trọng để chuẩn bị kiến thức và kĩ năng cho học sinh tham gia vào một xã hội tương lai đang không ngừng thay đổi và thúc đẩy sự lựa chọn nghề nghiệp của sinh viên đối với nghề nghiệp liên quan đến khoa học, kĩ thuật.

Phát triển chuyên môn của giáo viên được coi là một bước quan trọng để thực hiện và duy trì giáo dục khoa học và công nghệ. Điều quan trọng là xác định xem các chương trình nhằm phát triển chuyên môn của giáo viên như vậy có đáp ứng được kì vọng này hay không.

Mặc dù khoa học và công nghệ đại diện cho hai lĩnh vực khác nhau, nhưng ở Hà Lan, nơi nghiên cứu này được thực hiện, các lĩnh vực khoa học và công nghệ được tích hợp thành một chủ đề: giáo dục khoa học và công nghệ. Do đó, bài viết này sẽ tập trung vào sự kết hợp của chủ đề. Nghiên cứu này nhằm trả lời 2 câu hỏi:

(1) Nghiên cứu trước đây đã đưa ra điều gì về các tính năng thiết kế giúp nâng cao cơ hội phát triển nghề nghiệp của giáo viên thành công, cho phép giáo viên cung cấp giáo dục khoa học và công nghệ?

(2) Bốn chương trình phát triển chuyên nghiệp của Hà Lan về giáo dục khoa học và công nghệ kết hợp các đặc điểm thiết kế này ở mức độ nào và như thế nào?

Để cung cấp các đặc điểm vững chắc của các chương trình phát triển nghề nghiệp thành công, bài báo đã sử dụng các nghiên cứu đánh giá và phân tích tổng hợp trải qua quá trình đánh giá đồng cấp hoặc liên quan đến các dự án quy mô lớn do chính phủ tài trợ. Chỉ những nghiên cứu được công bố sau năm 2000 mới được đưa vào. Tổng cộng, bốn nghiên cứu đã được sử dụng để đưa ra kết luận cụ thể cho giáo dục khoa học và công nghệ và bảy nghiên cứu được sử dụng để nghiên cứu các chương trình phát triển nghề nghiệp của giáo viên cho nhiều chủ đề khác nhau.

Bốn chương trình phát triển nghề nghiệp của Hà Lan liên quan đến giáo dục khoa học và công nghệ đã được lựa chọn để đánh giá vì chúng được (đồng) thiết kế bởi các nhà điều tra chính có bằng tiến sĩ trong lĩnh vực liên quan đến tâm lí học hoặc giáo dục. Giả định rằng những chương trình như vậy sẽ cho chúng ta ý tưởng tốt nhất về các đặc điểm hiệu quả của những chương trình phát triển nghề nghiệp. Ngoài ra, nhiều trường đã làm việc với các chương trình này. Những trường đó đang trong giai đoạn cuối của chương trình hoặc đã hoàn thành chương trình. Nghiên cứu đã tiến hành phỏng vấn với các điều tra viên là (đồng) thiết kế một trong bốn chương trình phát triển nghề nghiệp cùng với phỏng vấn lãnh đạo, giáo viên của 3 trong số 4 chương trình.

Nhìn chung, có vẻ như các chương trình tương đối giống nhau về thiết kế của chúng, ở chỗ chúng kết hợp các đặc điểm theo cách tương đối giống nhau hoặc loại bỏ các đặc điểm giống nhau. Tất cả các đặc điểm khác, là trọng tâm, sự cộng tác, tính liên kết của nội dung, sự phù hợp với bối cảnh và các yếu tố riêng lẻ hầu như không được đề cập đến hoặc không được giải quyết ở tất cả bốn chương trình.

Kết quả của nghiên cứu này cho thấy rằng, có những lĩnh vực cần phát triển trong việc thiết kế các chương trình phát triển chuyên môn cho giáo dục khoa học và công nghệ. Đồng thời, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, các chương trình phát triển chuyên môn cho giáo viên có thể không đáp ứng được kì vọng thay đổi phương thức giảng dạy của giáo viên. Từ đó, có thể hiểu tại sao các chương trình phát triển nghề nghiệp thường không dẫn đến các phản ứng và hành động thực tế như mong muốn trong thực tiễn giáo dục. Đổi lại, cải tiến thiết kế các chương trình phát triển chuyên môn là một chiến lược quan trọng để giải quyết thách thức về tính bền vững.

Nghiên cứu này cho thấy có rất nhiều cải tiến có thể đạt được trong việc thiết kế các chương trình phát triển nghề nghiệp nhằm hỗ trợ và nâng cao giáo dục khoa học và công nghệ, điều quan trọng là phải thực hiện các cải tiến. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng cho thấy tầm quan trọng của việc các nhà giáo dục cần phải nhận thức được cách họ có thể phát hiện ra liệu một chương trình phát triển nghề nghiệp có khả năng mang lại hiệu quả hay không.

Hiện nay, trong bối cảnh đổi mới giáo dục tại Việt Nam, đặc biệt là sự nhấn mạnh giáo dục STEM trong Chương trình giáo dục phổ thông vừa mang tính thúc đẩy giáo dục các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán học, vừa thể hiện phương pháp tiếp cận liên môn, phát triển năng lực và phẩm chất người học, việc xây dựng, thiết kế các chương phát triển chuyên môn cho giáo viên về khoa học và công nghệ cũng trở nên cấp thiết. Do đó, cần phải nghiên cứu về các đặc điểm hiệu quả của những chương trình này. *

Tài liệu tham khảo:

Mireille D. Hubers, Maaike D.Endedijk & Klaas Van Veen (2020). Effective characteristics of professional development programs for science and technology education. Professional Development in Education, DOI: 10.1080/19415257.2020.1752289.

Nguồn ảnh: slideshare

Ghi chú: *-bổ sung, giải thích của biên tập viên.