Vấn đề đánh giá và xếp hạng tạp chí đang là một vấn đề rất được quan tâm ở Việt Nam. Thực tiễn này cũng tương tự như trên thế giới. Mỗi lĩnh vực khoa học đều có một cộng đồng các nhà khoa học đó đánh giá dựa trên quan điểm của họ về chất lượng tạp chí, có thể cũng theo những tiêu chuẩn nào đó (opinion-based ranking) và có cả sự đánh giá, xếp hạng của các hệ thống lớn dựa trên chỉ số trích dẫn (citation-based ranking).

Dưới đây, sẽ lược dịch, giới thiệu một nghiên cứu được công bố trên một tạp chí hàng đầu về lĩnh vực giáo dục toán học về chủ đề chất lượng của tạp chí khoa học thuộc lĩnh vực giáo dục toán học (bài báo của Steven R. Williams and Keith R. Leatham xuất bản năm 2017, với tên Journal Quality in Mathematics Education trên tạp chí Journal for Research in Mathematics Education, thuộc SSCI, IF=3.063 * thuộc Scopus, H-index = 74, Q1).

Hình 1. Tạp chí và tên bài báo

Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá chất lượng của 20 tạp chí xuất bản bằng tiếng Anh thuộc lĩnh giáo dục toán học. Tác giả đã sử dụng hai cách tiếp cận đánh giá khác nhau (hay đúng hơn là tiến hành hai nghiên cứu độc lập với nhau): đánh giá dựa trên quan điểm của các nhà khoa học và đánh giá dựa trên trích dẫn của các tạp chí. Dựa trên các khảo sát, nghiên cứu cũng chỉ ra những yếu tố được cho là quan trọng khi đánh giá về chất lượng của tạp chí.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cũng tương tự với một vài nghiên cứu trước đó, thì hai tạp chí có chất lượng rất cao (very high quality) là Journal for Research in Mathematics Education (JRME - tạp chí công bố bài báo này) và Educational Studies in Mathematics (ESM). Hai tạp chí này được trích dẫn nhiều nhất và rõ ràng là xứng đáng được đánh giá là có chất lượng cao nhất, hơn hẳn các tạp chí khác trong danh sách nghiên cứu.

Năm tạp chí tiếp theo được coi là có chất lượng cao (very high quality) là: Journal of Mathematical Behavior (JMB); Zentralblatt für Didaktik der Mathematik (ZDM; The International Journal on Mathematics Education); For the Learning of Mathematics (FLM); Mathematical Thinking and Learning (MTL); Journal of Mathematics Teacher Education (JMTE).

Còn lại, 13 tạp chí khác được xếp loại dạng trung bình cao (medium high quality) và trung bình (medium quality).

Hình 2. Xếp hạng các tạp chí lĩnh vực giáo dục toán học

Nghiên cứu cũng cho thấy nhiều nhà nghiên cứu, tác giả không biết hết 20 tạp chí hay đúng hơn là chỉ quen thuộc với 13 trong số 20 tạp chí trong nghiên cứu này. Đương nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra sự khác biệt về kết quả trả lời bảng hỏi giữa vị trí làm việc của người trả lời, vị trí địa lí, những người có xuất bản trong 5 năm (trước khi cho ý kiến khảo sát),…

Như vậy, việc đánh giá chất lượng và xếp hạng các tạp chí là một công việc rất phức tạp. Đánh giá dựa trên trích dẫn vẫn có những khác biệt nhất định so với đánh giá dựa trên quan điểm. Một sự kết hợp giữa các cách đánh giá này là một gợi ý hợp lí.

Bạn đọc, các nhà khoa học thuộc lĩnh vực giáo dục toán học, có thể tham khảo danh sách này, để chọn lựa cho mình những tạp chí phù hợp để gửi bài.

Tài liệu tham khảo:

Steven R. Williams and Keith R. Leatham (2017). Journal Quality in Mathematics Education. Journal for Research in Mathematics Education, 48(4), 369–396.

Toerner, G., & Arzarello, F. (2012, December). Grading mathematics education research journals. Newsletter of the European Mathematical Society, 86, 52–54.

Ghi chú: *-bổ sung, bình luận.