Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngành Giáo dục năm 2020 tiến hành tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ năm học 2019-2020 và giai đoạn 2016-2020; thống nhất phương hướng nhiệm vụ năm học 2020-2021 và những năm tiếp theo. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam dự và chỉ đạo Hội nghị. Dự Hội nghị có đại diện lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành, cơ quan Trung ương; lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Bộ GD-ĐT; lãnh đạo 63 tỉnh/thành phố tại 63 điểm cầu trực tuyến.

Trước khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ đã kêu gọi các tổ chức, cá nhân ủng hộ đồng bào miền Trung nói chung và ngành giáo dục các tỉnh miền Trung nói riêng để vượt qua những khó khăn, mất mát do mưa lũ...

Năm học 2019-2020 nói riêng và giai đoạn 2016-2020 nói chung, ngành Giáo dục đã triển khai nhiều nhiệm vụ quan trọng nhằm thực hiện hóa các mục tiêu, giải pháp của Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT và đạt được nhiều kết quả quan trọng, với 6 kết quả nổi bật sau:

1. Hoàn thành mục tiêu kép: đảm bảo an toàn sức khỏe của học sinh, giáo viên trong bối cảnh đại dịch Covid-19, vừa hoàn thành kế hoạch năm học 2019-2020. Không chỉ đảm bảo sự an toàn cho học sinh, giáo viên trước dịch bệnh mà các phương pháp, hình thức giáo dục mới đã được giáo viên, các nhà trường sáng tạo, linh hoạt ứng dụng, nhất là trong dạy học trực tuyến, góp phần hoàn thành kế hoạch cả năm học và tạo tiền đề thúc đẩy chuyển đổi số mạnh mẽ trong ngành Giáo dục.

2. Tổ chức thành công Kì thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2020. Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, Bộ GD-ĐT đã báo cáo, đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho tổ chức thi thành 2 đợt. Kì thi được tổ chức thành công, vừa đảm bảo an toàn phòng, chống dịch; vừa đáp ứng yêu cầu tổ chức kì thi gọn nhẹ, hiệu quả, khách quan, công bằng, minh bạch và nghiêm túc, được nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Công tác tuyển sinh đại học, cao đẳng nền nếp, chất lượng hơn. Đây là kết quả rất nổi bật trong quá trình đổi mới thi cử của nước t thời gian qua.

3. Hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi; duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học, THCS, trẻ em mẫu giáo ở các vùng KT-XH đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi, hải đảo được Nhà nước hỗ trợ tiền ăn trưa; trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, trẻ khuyết tật được quan tâm phát hiện sớm, can thiệp sớm, học hòa nhập góp phần nâng cao tỉ lệ huy động trẻ em đến trường. Việc thực hiện thành công mục tiêu phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi đã thể hiện nỗ lực rất lớn của toàn hệ thống chính trị trong việc chăm sóc, giáo dục cho trẻ ngay từ giai đoạn đầu đời, tạo tiền đề quan trọng để các em bước vào các bậc học tiếp theo.

Toàn cảnh Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngành Giáo dục năm 2020

4. Ban hành Chương trình Giáo dục phổ thông mới. Lần đầu tiên chương trình giáo dục phổ thông được xây dựng một cách bài bản, theo quy trình chặt chẽ, từ Chương trình tổng thể đến Chương trình môn học, hoạt động giáo dục ở các cấp học, lớp học. Chương trình mới được xây dựng theo hướng tiếp cận phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, khắc phục được những hạn chế của chương trình hiện hành (nội dung giáo dục thiết thực hơn, giảm tính hàn lâm, tăng tính thực tế; học sinh không phải ghi nhớ máy mọc; phát huy sự chủ động, sang tạo trong học tập…). Chuẩn bị tốt các điều kiện thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông mới như đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và sách giáo khoa…

5. Chất lượng giáo dục phổ thông cả đại trà và mũi nhọn đều được nâng lên, được quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Nhiều mô hình giáo dục, nhiều phương pháp dạy học tích cực được đưa vào ứng dụng trong thực tiễn… giúp học sinh tiếp cận kiến thức dễ dàng và hiệu quả hơn trước đây. Khả năng tự học của học sinh đang từng bước được cải thiện; áp lực thành tích đã giảm đi. Kết quả thi Olympic của học sinh Việt Nam những năm qua có bước tiến bộ vượt bậc với 49 Huy chương Vàng trong giai đoạn 2016-2020 so với 27 Huy chương Vàng trong giai đoạn 2011-2015; qua đó khẳng định chất lượng giáo dục phổ thông của Việt Nam đang sánh ngang với các nước có nền giáo dục tiên tiến.

6. Tự chủ đại học được đẩy mạnh, tạo đột phá trong quản trị đại học, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học. Mô hình quản trị đại học đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, tăng quyền chủ động và trách nhiệm giải trình của các cơ sở đào tạo trong mọi mặt hoạt động. Năm 2019, tổng số bài báo khoa học của Việt Nam công bố trên các ấn phẩm quốc tế có uy tín là 12.475 bài, đứng thứ 49 thế giới (so với năm 2015 tăng 2,7 lần và tăng 9 bậc). Từ những thành công này, Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục đẩy mạnh tự chủ đại học trong thời gian tới.

Bên cạnh những kết quả, thành tích đạt được, ngành Giáo dục cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế cần sớm khắc phục, như: Tình trạng thừa, thiếu cục bộ giáo viên mầm non, phổ thông ở nhiều địa phương vẫn chưa được giải quyết dứt điểm; Chất lượng đội ngũ không đồng đều, một bộ phận giáo viên, cán bộ quản lí giáo dục chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới, chưa có ý thức giữ gìn đạo đức, phẩm chất và danh dự nhà giáo; Cơ sở vật chất trường lớp còn thiếu, xuống cấp; còn tình trạng thiếu trường, lớp ở một số khu đô thị, khu công nghiệp…; Giáo dục đạo đức, lối sống, kĩ năng sống chưa được chú trọng đúng mức; Quản lí nhà nước về giáo dục còn bất cập, việc quản lí sách giáo khoa và tài liệu tham khảo chưa tốt; Chất lượng nguồn nhân lực còn hạn chế, thiếu nhân lực trong các ngành kinh tế mũi nhọn, các ngành phục vụ kinh tế số.

Hình ảnh một số điểm cầu tham gia báo cáo trực tuyến

Năm học 2020-2021 và những năm tiếp theo, Bộ GD-ĐT tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả Kết luận 51 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 29 của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT; trong đó tập trung khắc phục những tồn tại, hạn chế và thực hiện tốt một số nhiệm vụ và giải pháp cụ thể như sau:

1. Tổ chức triển khai thành công Chương trình Giáo dục phổ thông mới. Trong đó, Bộ GD-ĐT tổ chức thẩm định, phê duyệt sách giáo khoa và tài liệu giáo dục địa phương theo lộ trình đảm bảo chất lượng, không để xảy ra những hạn chế, thiếu sót như sách Tiếng Việt lớp 1 thời gian qua. Sách giáo khoa phải được sử dụng ổn định, lâu dài, tránh lãng phí, có giả cả phù hợp với thu nhập của đa số người dân. Bộ GD-ĐT, UBND các tỉnh, thành phố sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lí nghiêm đối với các vi phạm trong việc sử dụng sách giáo khoa, sách tham khảo trong các nhà trường.

2. Các địa phương thực hiện rà soát, tuyển dụng, bố trí, sắp xếp đội ngũ giáo viên theo đúng quy định của Nhà nước; chủ động đặt hàng các trường sư phạm trong việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo từng môn học, cấp học để khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ như hiện nay; đồng thời, thường xuyên kiểm tra, thanh tra, xử lí nghiêm các trường hợp vi phạm.

3. Các địa phương chủ động rà soát nhu cầu để có kế hoạch và chủ động bố trí nguồn lực đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất trường lớp, thiết bị dạy học, trước hết là các thiết bị dạy học tối thiểu để thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông mới. Đẩy mạnh thu hút các nguồn lực ngoài ngân sách Nhà nước đầu tư cho giáo dục, nhất là đối với các trường mầm non và giáo dục đại học; phát triển các cơ sở giáo dục tư thục chất lượng cao, hội nhập quốc tế.

4. Tạo chuyển biến rõ rệt trong giáo dục đạo đức, lối sống, kĩ năng sống cho học sinh, sinh viên. Bộ GD-ĐT tiếp tục hướng dẫn, chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt Chỉ thị số 31/CT-TTg ngày 04/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên; xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học; nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình và địa phương trong quản lí, giáo dục đạo đức, lối sống, kĩ năng sống cho học sinh, sinh viên.

5. Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lí giáo dục từ Trung ương đến địa phương, phân định rõ trách nhiệm của từng cấp, từng ngành đối với từng vấn đề cụ thể trong lĩnh vực GD-ĐT. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh chuyển đổi số trong tất cả các cấp học, hoạt động giáo dục; đổi mới quản trị nhà trường, coi trọng quản lí chất lượng, gắn trách nhiệm quản lí chuyên môn với quản lí nhân sự và quản lí tài chính; phát huy dân chủ, đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở GD-ĐT; đẩy mạnh thực hiện tự chủ đối với các trường phổ thông đáp ứng đủ điều kiện.

6. Tiếp tục đẩy mạnh tự chủ đại học. Các Bộ, cơ quan chủ quản sẽ chỉ đạo các cơ sở giáo dục đại học tập trung kiện toàn Hội đồng trường. Khuyến khích phát triển các ngành, các chương trình đào tạo nhân lực chất lượng cao phục vụ các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn, kinh tế số. Đẩy mạnh các hoạt động đổi mới sáng tạo, kết nối nhà trường với doanh nghiệp, gắn đào tạo với nhu cầu của thị trường lao động. Tăng cường hội nhập quốc tế, thu hút học sinh, sinh viên Việt Nam học tập trong nước và thu hút sinh viên nước ngoài đến Việt Nam học tập. Tăng cường kiểm định chất lượng, chú trọng kiểm định quốc tế các cơ sở giáo dục đại học, ngành đào tạo và trách nhiệm giải trình của các cơ sở đào tạo.

Thời gian tới, Bộ GD-ĐT sẽ chủ trì xây dựng và triển khai Đề án Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và các trường sư phạm giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tập trung xây dựng một số đại học nghiên cứu đẳng cấp thế giới, làm đầu tàu dẫn dắt hệ thống; đồng thời kiên quyết đóng cửa các trường đại học không đáp ứng được các điều kiện đảm bảo chất lượng, không tuyển sinh được trong thời gian dài. Tăng cường thanh tra, kiểm tra các chương trình liên kết giáo dục ở các cấp học và trình độ đào tạo, các cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và hoạt động tư vấn du học. Xem xét dừng tuyển sinh các chương trình, các ngành đào tạo không đảm bảo chất lượng.